geletterdheid in laatste fase po en eerste fase vo
Leesverbetering is een actueel thema op veel onderwijsinstellingen in de volle breedte: po, vo, mbo en hbo. Landelijk lopen er verschillende leesverbeteringsprojecten met de ambitie om de komende jaren zowel in het primair onderwijs als in het voortgezet onderwijs een krachtige impuls te geven aan het onderwijs in lezen en het lezen in het onderwijs. Dit in de wetenschap dat hogere leesniveaus leiden tot meer leersucces en dus een hoger onderwijsniveau. De vraag is: is er een probleem en zo ja, wat is de aard en omvang ervan?
Hieronder een globale karakterisering van het probleem:
- De samenleving en de arbeidsmarkt stellen steeds hogere eisen aan taal- en leesvaardigheid. Een relatief groot aantal leerlingen verlaat het onderwijs zonder of met een te lage kwalificatie en met een (zeer) beperkte leesvaardigheid. Het aantal laaggeletterden in Nederland is groot en daalt de laatste jaren niet noemenswaardig. Dit ondanks leerplicht en alle inspanningen van (voor)scholen, bibliotheken en alle partijen die werken aan taalonderwijs.
- Een beperkte (technische) leesvaardigheid zet veel leerlingen al in het basisonderwijs op achterstand. Een onacceptabel grote groep leerlingen haalt deze achterstand niet meer in.
- Een onevenredig groot percentage leerlingen met een beperkte leesvaardigheid loopt averij op in de leerplichtige periode. Met een goede begeleiding op het gebied van lezen en studievaardigheid hebben zij meer kans op schoolsucces en op een goed vervolg op de arbeidsmarkt.
- Leerlingen die in het po een teleurstelling oplopen omdat zij zich niet kunnen meten met de ‘goede lezers’, verdienen extra stimulering en begeleiding in het voortgezet onderwijs. Sommige leerlingen komen wat later tot bloei en ontdekken pas in het vo dat lezen ‘best leuk kan zijn’ en hoe ze ‘moeilijke’ teksten moeten aanpakken.
Ondanks het feit dat we steeds meer weten over het leesproces, het leesonderwijs en hoe dit te verbeteren, blijven de prestaties van leerlingen achter. Veel actuele kennis en inzichten bereiken de docenten vaak niet.